=Paper=
{{Paper
|id=Vol-1721/UYMS16_paper_26
|storemode=property
|title=Karar Tablosu Destekli Olay Sira Cizgeleri Temelli Sinama Durum Uretim Araci
|pdfUrl=https://ceur-ws.org/Vol-1721/UYMS16_paper_26.pdf
|volume=Vol-1721
|authors=Fevzi Belli,Michael Linschulte,Tugkan Tuglular
|dblpUrl=https://dblp.org/rec/conf/uyms/BelliLT16
}}
==Karar Tablosu Destekli Olay Sira Cizgeleri Temelli Sinama Durum Uretim Araci==
https://ceur-ws.org/Vol-1721/UYMS16_paper_26.pdf
Karar Tablosu Destekli Olay Sıra Çizgeleri Temelli
Sınama Durum Üretim Aracı
Fevzi Belli1 Michael Linschulte2 Tuğkan Tuğlular3
1,3
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Urla, İzmir, Türkiye
2
Andagon GmbH, Köln, Almanya
1 2
fevzibelli@iyte.edu.tr m.linschulte@andagon.com
3
tugkantuglular@iyte.edu.tr
Özet. Model temelli sınama alanında otomatik sınama durum üretimi önemli
konuların başında gelir. Otomatik sınama durum üretimi için formel bir model-
leme yöntemi ile üretim için algoritmalar gereklidir. Bu bildirinin ilk yazarının
geliştirdiği Olay Sıra Çizgeleri (İng. Event Sequence Graphs) formel model-
leme yöntemi ve sınama durum üretim algoritmaları, bu bildirinin diğer
yazarları tarafından karar tabloları destekli şekilde genişletilmiştir. Ortaya ko-
nan modelleme yöntemi ve algoritmalar kodlanarak bir sınama durum üretim
aracı 2008 yılından beri geliştirilmektedir. Anılan araç birçok çalışmada kul-
lanılmış ve bu çalışmaların anlatıldığı yayınlarda bu araçtan söz edilmiştir. Bu
bildiride karar tabloları destekli olay sıra çizgeleri temelli sınama durum
aracının son durumu tanıtılmış ve anılan araç ile bir örnek çalışma ser-
gilenmiştir.
Anahtar Kelimeler: olay sıra çizgeleri, karar tablosu, model-temelli sınama,
otomatik sınama durum üretimi, sınama durum üretim aracı.
1 Giriş
Model temelli sınamada “sınama altındaki bir sisteme ait bir model kümesinden
otomatik ve sistematik olarak sınama durumları üretilir” [1]. Model temelli sınama
yaklaşımının önemli avantajı modellerin formel modeller olabilmesi ve bu sayede
sınama durumlarını üretecek algoritmaların bu modelleri kullanacak ş ekilde
geliştirilebilmesidir. Sınama durumları; sınama girdisi ve sınama çıktısı olarak
tanımlanır ve “sınama girdilerine karşılık gelen beklenen çıktıları üretirse sistem
sınamayı geçer; aksi takdirde sistem sınamadan kalır” [2]. Geçme/kalma kararını
kahin (İng. oracle) verir. Model temelli sınama yaklaşımında formel modellerin kul-
lanımı kahin problemini çözmeye yarar.
Olay Sıra Çizgeleri (İng. Event Sequence Graphs) çizge temelli bir formel model-
leme yöntemidir [3]. Olay Sıra Çizgelerinden sınama durumu üreten değişik algorit-
malar geliştirilmiştir [4,5,6]. Bu bildirinin amacı Olay Sıra Çizgeleri ile modellemeyi
mümkün kılan ve geliştirilen modeli kullanarak sınama durumu üretim algoritmalarını
çalıştırıp sınama durumlarını listeleyen aracı tanıtmaktır. Bunu yaparken çok bilinen
408
bir bilet otomatı örneği üzerinden ilerleyerek bu araç tanıtılacaktır. Model temelli
sınama yaklaşımının endüstride hak ettiği yeri bulamadığı gözlemi [1] bildiri yazarları
tarafından da paylaşılmakta ve araç yokluğunun nedenlerden biri olduğu düşüncesi ile
bu bildiri hazırlanmıştır.
2. Bölümde çalışmada kullanılan örnek irdelenmiştir. 3. Bölümden itibaren izlenen
yöntemin çalıştırıldığı araç tanıtılacaktır. Bu aracın sadece Olay Sıra Çizgesi ile
çalışan kısmı 3. Bölümde, Karar Tablosu Destekli Olay Sıra Çizgesi ile çalışan kısmı
4. Bölümde açıklanmıştır. Sonuç bölümünde böyle bir aracın önemi vurgulanmıştır.
2 Çalışmada Kullanılan Örnek
Model temelli sınamada kullanılan modellere; sonlu durum makinaları ile UML
durum diyagramları örnek olarak verilebilir. Bu bildiride örnek olarak bir bilet oto-
matı kullanılmıştır. Bilet otomatı, hem tam para bekleyen ve tek tip bilet alınabilen
basit bilet otomatı olarak hem de para üstü verebilen ve bilet türünün seçilebildiği
gelişmiş bilet otomatı olarak kurgulanmıştır. Basit bilet otomatı durum diyagramı
Şekil 1-a’da ve gelişmiş bilet otomatı durum diyagramı Şekil 1-b’de verilmiştir.
para para
bilet_tipi
(adet) para
para beklemede bilet
seçildi para
eklendi
para
eklendi
tamam
[fazla
para]
tamam iptal
tamam
para
üstü
verildi
[tam
para] iptal
bilet
basıldı iptal
edildi
bilet
basıldı iptal
edildi
Şekil 1-a. Basit bilet otomatı durum Şekil 1-b. Gelişmiş bilet otomatı durum
diyagramı [7] diyagramı [8]
Basit bilet otomatı şu ş eklinde çalışır: Para eklendikçe toplam parayı gösterir.
Beklenen tutara gelene kadar ya para eklenir ya da vazgeçilir. Beklenen tutara
ulaşıldığında ya bilet basılır ya da vazgeçilir. Vazgeçilmiş ise eklenen para geri ve-
rilir. Gelişmiş bilet otomatı şu şeklinde çalışır: Önce bilet türü ve kaç adet bilet
alınacağı seçilir. Sonra para eklenmeye başlanır. Eklenen para tutara eşit veya tutar-
dan fazla olana kadar ya para eklenmesi ya da vazgeçilmesi beklenir. Vazgeçilmiş ise
eklenen para geri verilir. Eklenen para tutardan büyük ise önce üstü verilir ve sonra
bilet basılır, eşit ise sadece bilet basılır.
3 Olay Sıra Çizgeleri ile Modelleme Aracı
Bir olay sıra çizgesi, basit olarak açıklamak gerekir ise, durum temelli modelleme
yaklaşımından farklı olarak olay temelli modelleme yaklaşımı benimser. Durum
409
makinaları ve diyagramlarında durumlar arası geçişler söz konusu iken olay sıra çiz-
gesinde olaylar arası geçişler söz konusudur. Olay Sıra Çizgeleri formel tanımı [3]
içinde detaylı olarak anlatılmıştır ve bu bildiride tekrarlanmayacaktır. Basit bilet oto-
matına ilişkin olay sıra çizgesi sözü edilen araç ile çizilmiş ve ekran görüntüsü Şekil
2’de verilmiştir.
Şekil 2. Basit bilet otomatına ait olay sıra çizgesi
Şekil 2’deki olay sıra çizgesi, daha önce sözü edildiği üzere olayların akışı üzerine
kurgulanmıştır ve geçerli olası olay akışlarını göstermektedir. [4,5,6] içinde verilen
sınama durum üretim algoritmaları ilgili araç içinde kodlanmış ve araçtaki çark sim-
gesi tıklanıp çalıştırıldığında geçerli olay akış sıralarını (bakınız Şekil 3) içeren
sınama durumlarını üretmektedir. CES (Complete Event Sequence) başlığı altında yer
alan her satır bir sınama durumuna karşılık gelmekte ve her sınama durumu içinde kaç
olay olduğu sınama durumunun başında belirtilmektedir.
Şekil 3. Basit bilet otomatına ait geçerli olay akış sıralarını içeren sınama durumları
410
4 Karar Tablosu Destekli Olay Sıra Çizgeleri ile Gelişmiş
Modelleme Aracı
Olay sıra çizgeleri karar tablosu desteği ile genişletilmiştir. Karar Tablosu Destekli
Olay Sıra Çizgelerinin formel tanımı [9] içinde detaylı olarak anlatılmıştır ve bu bil-
diride tekrarlanmayacaktır. Gelişmiş bilet otomatına ilişkin olay sıra çizgesi ekran
görüntüsü Şekil 4’te ve gelişmiş bilet otomatına ilişkin karar tablosu destekli olay sıra
çizgesi ekran görüntüsü Şekil 5’te verilmiştir.
Şekil 4. Gelişmiş bilet otomatına ait olay sıra çizgesi
Şekil 5. Gelişmiş bilet otomatına ait karar tablosu destekli olay sıra çizgesi
Şekil 5, Şekil 4 ile karşılaştırıldığında “bilet ver” olayından sonraki akışa ait detay-
lar çift halkalı düğüm içine gömülmüş ve bu düğüm ile ilgili işleyiş bir karar tablosu
olarak ifade edilmiştir. Bu karar tablosunda para üstü var koşulu ile “para üstü ver”
olayı tetiklenirken ve para üstü yok ise “birşey yapma” işletilmektedir. Karar tablosu
411
desteği ile olay akış çizgesindeki karmaşıklık azaltılmakta ve değişik veri tiplerindeki
değişkenler üzerinde tanımlanan koşullar ile olay akış sıra çizgeleri genişletilmekte-
dir.
Araçtaki çark simgesi tıklanıp çalıştırıldığında geçerli olay akış sıralarını içeren
sınama durumlarını üretilmiş ve Şekil 6’da verilmiştir.
Şekil 6. Gelişmiş bilet otomatına ait geçerli olay akış sıralarını içeren
sınama durumları
Söz konusu araç aynı zamanda geçersiz olay akış sıralarını içeren sınama du-
rumlarını da üretmektedir. Geçersiz olay akış sırası ile “modellenen yazılım bu şekil-
de çalışmıyor olmalı” gösterilmektedir ve bu sınama durumları modellenen yazılıma
için üretilmiş negatif sınama durumlarıdır. Örneğin, gelişmiş bilet otomatı için [, bilet
tipi seç, para ekle, ] iki uzunluğunda bir negatif sınama durumudur. Negatif sınama
durumları çizge üzerinde düğümler arasında olmayan kenarlar ile üretilmektedir. De-
taylı algoritma ve örnekler [6, 10]’da verilmiştir.
Söz konusu araç; basit bilet otomatı için 15 negatif sınama durumu ve gelişmiş bi-
let otomatı için 48 negatif sınama durumu üretmiştir. Bu araç, 2.70 GHz Intel i7
işlemciye ve 8GB RAM belleğe sahip Windows 7 bilgisayar üzerinde çalıştırılmış ve
şekillerde görülen sürelerde sınama durumları üretilmiştir.
5 Sonuç
Bu bildiride, model temelli sınama yaklaşımlarından biri olan olay sıra çizgeleri ile
karar tablosu destekli olay sıra çizgeleri için geliştirilmiş araç tanıtılmış ve işleyişi
çok bilinen bir bilet otomatı örneği üzerinde gösterilmiştir. Bu bildiride tanıtılan
412
aracın önceki sürümleri ile gerçekleştirilen büyük örnekler literatürde [9, 10, 11, 12]
bulunabilir. Aracın güncel sürümü http://download.ivknet.de/ adresinden indirilebilir.
Kaynakça
[1] I. Schieferdecker, "Model-Based Testing", IEEE Software, vol. 29, no .1, pp. 14-18,
2012.
[2] F. Belli ve M. Beyazıt, "Olay Tabanlı Sınama İçin Mutant Seçimi," 2013 Ulusal
Yazılım Mühendisliği Sempozyumu, İzmir, 2013.
[3] F. Belli, "Finite state testing and analysis of graphical user interfaces," in Proceedings
of 12th International Symposium on Software Reliability Engineering, 2001, pp. 34–
43.
[4] F. Belli, C. J. Budnik and L. White, "Event based modelling, analysis and testing of
user interactions: Approach and case study," Software Testing, Verification and
Reliability, vol. 16, no. 1, 2006, pp. 3–32.
[5] F. Belli and C. J. Budnik, "Test minimization for human-computer interaction,"
Applied Intelligence, vol. 26, no. 2, 2007, pp. 161–174.
[6] F. Belli and M. Linschulte, "On negative tests of web applications," Annals of
Mathematics, Computing & Teleinformatics, vol. 1, no. 5, 2008, pp. 44–56.
[7] M. Hübner, I. Philippow, and M. Riebisch, "Statistical usage testing based on UML,"
Proceedings of the 7th World Multiconferences on Systemics, Cybernetics and
Informatics, Orlando, FL, USA, Jul 27, 2003.
[8] R. K. Swain, P. K. Behera, and D. P. Mohapatra, "Minimal TestCase Generation for
Object-Oriented Software with State Charts," arXiv preprint, arXiv:1208.2265, 2012.
[9] T. Tuglular, F. Belli, and M. Linschulte, "Input Contract Testing of Graphical User
Interfaces," International Journal of Software Engineering and Knowledge
Engineering , vol. 26, no. 02, 2016, pp. 183-215.
[10] F. Belli, "A holistic view for finite-state modeling and testing of user interactions."
Proceedings of the 1st South-East European Workshop on Formal Methods. 2003.
[11] F. Belli, A.T. Endo, M. Linschulte, and A. Simao, "A Holistic Approach to Model-
Based Testing of Web Service Compositions," Software: Practice and Experience,
vol.44, no.2, pp. 201–23, 2014.
[12] F. Belli, N. Güler, M. Linschulte, "Does 'Depth' Really Matter? On the Role of Model
Refinement for Testing and Reliability", Proc. 35th Annual IEEE Computer Software
and Applications Conference (COMPSAC), pp.630-639, 2011.
413