=Paper=
{{Paper
|id=Vol-1980/UYMS17_paper_80
|storemode=property
|title=Universitelerdeki Yazilim Muhendisligi Egitim Programlarinda Teknik Olmayan Becerilerin Yeri: Ilk Sonuclar(The Role of Non-Technical Skills in Software Engineering Curriculum in Universities: Preliminary Results)
|pdfUrl=https://ceur-ws.org/Vol-1980/UYMS17_paper_80.pdf
|volume=Vol-1980
|authors=Gorkem Giray,Murat Pasa Uysal
|dblpUrl=https://dblp.org/rec/conf/uyms/GirayU17
}}
==Universitelerdeki Yazilim Muhendisligi Egitim Programlarinda Teknik Olmayan Becerilerin Yeri: Ilk Sonuclar(The Role of Non-Technical Skills in Software Engineering Curriculum in Universities: Preliminary Results)==
https://ceur-ws.org/Vol-1980/UYMS17_paper_80.pdf
Üniversitelerdeki Yazılım Mühendisliği Eğitim
Programlarında Teknik Olmayan Becerilerin Yeri: İlk
Sonuçlar
Görkem Giray1 ve Murat Paşa Uysal2
1 Bağımsız Araştırmacı, İzmir, Türkiye
gorkemgiray@gmail.com
2 Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü, Başkent Üniversitesi, Ankara, Türkiye
muysal@baskent.edu.tr
Özet. Teknik becerilerin yanında teknik olmayan beceriler de yazılım
mühendisliğinde önemli bir yer tutmaktadır. Dolayısıyla yazılım mühendisliği
mezunları iş hayatına atılırken birtakım teknik olmayan becerilere sahip olmaları
başarılarını etkileyen önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bildiri
kapsamında yazılım mühendisliği eğitim programlarında teknik olmayan
becerilerin yeri üzerine yapılmış olan bir sistematik haritalama çalışmasının ilk
sonuçları sunulmuştur. Tanımlanan 5 araştırma sorusu, ilgili 18 çalışma
incelenerek cevaplanmıştır. Eğitim programlarında en çok vurgulanan teknik
olmayan becerilerin sırasıyla iletişim, takım çalışması ve sunum yapma olduğu
tespit edilmiştir. Öğrencilerin bu becerileri kazanmaları için kullanılması en fazla
önerilen yaklaşım proje tabanlı öğrenme olarak gözlemlenmiştir. Uygulanan
yaklaşımların başarısının değerlendirilmesi için genellikle öğrencilerden
anketlerle veri toplandığı görülmüştür. Teknik olmayan becerilere yazılım
mühendisliği eğitim programlarında yer verilmesi konusuna araştırmacıların son
yıllarda artan bir ilgisinin bulunduğu ve bu ilginin en fazla ABD’de olduğu tespit
edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yazılım mühendisliği eğitimi, Yazılım mühendisliği
eğitim programı, Teknik olmayan beceriler, Sosyal beceriler, Sistematik
haritalama çalışması.
The Role of Non-Technical Skills in Software Engineering
Curriculum in Universities: Preliminary Results
Abstract. Besides technical skills, non-technical skills also play an important
role in software engineering. As a result, software engineering graduates have
some non-technical skills while beginning to work, which is an important factor
affecting their success. In this paper, first results of a systematic mapping study
on the role of non-technical skills in software engineering curriculum are pre-
sented. We responded to 5 identified research questions by analyzing 18 relevant
196
studies. It has been determined that the most emphasized non-technical skills in
the curriculum are communication, team work, and presentation. The most rec-
ommended approach for students to gain these skills has been observed as pro-
ject-based learning. It has been observed that data from the students are often
collected by surveys to assess the success of the approaches implemented. It has
been determined that researchers in recent years have had an increasing interest
in providing non-technical skills to be included in software engineering curricu-
lum and that this interest is mostly in the United States.
Keywords: Software engineering education, Software engineering curriculum,
Non-technical skills, Social skills, Systematic mapping study.
1 Giriş
Diğer mühendislik alanlarında olduğu gibi yazılım mühendisliği alanında da teknik
olmayan becerilerin önemi her geçen gün gittikçe artmaktadır. Yazılım mühendisliği
süreçleri gerek mühendislerin gerekse farklı alanlardan paydaşların birlikte çalışmasını
gerektirmektedir. Birçok insanın bir amaç için bir araya gelmesi bazı sosyal süreçlerin
işlemesini kaçınılmaz kılmaktadır. Bu sosyal süreçler insanların teknik olmayan
becerileriyle şekillendirilir; yazılım mühendisliği süreçlerini ve elde edilen sonuçları
etkiler. Bu çerçevede, yazılım mühendisliği eğitiminde teknik olmayan becerilerin yeri,
incelenmesi gereken önemli bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yazılım mühendisliği sektöründe çalışan kişilerle yapılan görüşmelerde mezunların
sözlü ve yazılı iletişim, müzakere, zaman yönetimi gibi becerilere sahip olmaları
gerektiği belirtilmiştir [1]. Yapılan bir çalışmada mezunların bilgi ve beceri
eksikliklerinin en fazla olduğu ilk iki becerinin yazılı ve sözlü iletişim becerileri olduğu
gözlenmiştir [2]. Buna ek olarak, takım çalışmasının, eleştirel düşünmenin ve liderliğin
de edinilmesi gereken bilgi ve beceriler arasında oldukları tespit edilmiştir. Bu eksikleri
gidermek ve sektörün ihtiyaçlarını karşılamak için teknik olmayan becerilerin yazılım
mühendisliği eğitim programlarında daha fazla yer alması gerektiği belirtilmektedir [3],
[4], [5]. Bu doğrultuda yazılım mühendislerinin sahip olmaları gereken teknik olmayan
becerilerin neler olması gerektiğini öneren çalışmalar bulunaktadır [6].
Bildirinin ikinci bölümünde çalışmanın arka planı ve ilgili çalışmalar sunulmaktadır.
Üçüncü bölüm araştırma yöntemini detaylı olarak anlatmaktadır. Dördüncü bölümde
araştırma sorularının cevapları yorumlarla birlikte verilmektedir. Beşinci bölümde
sonuçlar ve gelecek çalışmalar sunulmaktadır.
2 Arka Plan ve İlgili Çalışmalar
Bu bölümde, teknik olmayan beceriler ve bu becerilerin sınıflandırılmaları, yazılım
mühendisliği eğitim programı kılavuzlarında teknik olmayan becerilerin yeri ve ilgili
çalışmalar hakkında kısaca bilgi verilecektir.
197
2.1 Teknik Olmayan Beceriler
Beceri, bir şeyi verimli yapabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır [7]. Bir insanın
becerileri onun neler başarabileceğini belirler [7]. Şekil 1’de gösterildiği gibi beceriler
çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmaya göre teknik beceriler
“şeyler” ile ilgiliyken teknik olmayan beceriler (insan ve kavramsal) “kişiler” ile ve
“fikirler” ile ilgilidir. Teknik olmayan beceriler İngilizce dilinde farklı şekillerde ifade
edilmektedir (“soft skill”, “social skill”, “non-technical skill” gibi).
Yöntemler; süreçler; prosedürler ve bir işi yapmak için
Teknik kullanılacak teknikler hakkında bilgi, araçları kullanma Şeyler
yeteneği, vs.
İnsan davranışı ve kişiler arası süreçler hakkında bilgi;
İnsan başkalarının duygularını, tutumlarını, güdülerini anlama Kişiler
yeteneği; açık ve etkili iletişim kurma yeteneği; vs.
Mantıksal düşünme; kavramsallaştırma; yaratıcılık;
Kavramsal Fikirler
problem çözme; çözümleme; vs.
Şekil 1. Bilgi ve becerilerin sınıflandırılması [7].
Şekil 2’de beceri sınıflarının özellikleri gösterilmektedir. Buna göre teknik beceriler
genellikle bir işe özgüdür, nesnel olarak ölçülebilir ve dolaysız öğretilebilir. Teknik
olmayan beceriler ise bir işe özgü değildir, ancak öznel olarak değerlendirilebilir ve
dolaylı olarak öğretilebilir. Öznel olarak değerlendirilebilme, ölçme ve
değerlendirmenin zorluğuna işaret etmektedir. Dolaylı öğretilebilir olması ise doğrudan
anlatmanın yeterli olmadığını ve öğrenme sürecinin öğrencinin de aktif olarak
katılımını gerektirmesinin ve zamana yayılmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Bu da teknik becerilerin öğretilmesinde farklı yaklaşımların ve yöntemlerin kullanılma
zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır.
q Genellikle işe özgü
Teknik q Nesnel ölçülebilir
q Dolaysız öğretilebilir
İnsan
q İşe özgü değil
q Öznel değerlendirilebilir
q Dolaylı öğretilebilir
Kavramsal
Şekil 2. Beceri sınıflarının özellikleri [7], [8].
198
2.2 Eğitim Programlarında Teknik Olmayan Beceriler
ACM/IEEE’nin önerdiği yazılım mühendisliği [9], bilgisayar mühendisliği [10] ve
bilgisayar bilimleri [11] eğitim programlarında teknik olmayan becerilere yer
verilmektedir. Yazılım mühendisliği eğitim programında mesleki uygulama başlığı,
yazılım mühendisliğinin profesyonel olarak, sorumlu ve ahlaklı biçimde
yürütülebilmesi için yazılım mühendislerinin sahip olmaları gereken bilgiler, beceriler
ve tutumlarla ilgilidir [9]. Bu başlık altında grup dinamikleri ve psikoloji, iletişim
becerileri ve profesyonellik alanları bulunmaktadır [9]. Bilgisayar mühendisliği eğitim
programında tamamlayıcı beceriler başlığı altında iletişim becerileri, takım çalışması
becerileri, teknik olmayan ya da kişisel beceriler, deneyim, yaşam boyu öğrenme ve iş
perspektifi bulunmaktadır [10]. Tamamlayıcı becerilerin, teknik bilgilerle ve
becerilerle birlikte dengeli biçimde eğitim programında yer alması gerektiği
belirtilmiştir [10]. Bilgisayar bilimleri eğitim programında, öğrencilerin bilgisayar
bilimlerinin toplumsal bağlamıyla karşılaşarak sosyal, ahlaki, hukuki ve profesyonel
konularda beceriler geliştirmeleri gerektiği belirtilmektedir [11].
Yazılım mühendisliği alanındaki bilgi birikimini düzenleyerek belgelemeyi
amaçlayan SWEBOK’un (Software Engineering Body of Knowledge) beş ana
amacından biri eğitim programlarına yönelik bir temel oluşturmaktır [12].
SWEBOK'un 15 bilgi alanının birisi teknik olmayan becerilerle ilgili olan mesleki
uygulama başlığına ayrılmıştır [12]. Bu başlık altındaki konular ise profesyonellik,
grup dinamikleri ve psikolojisi ile iletişim becerileri olarak belirlenmiştir [12].
2.3 İlgili Çalışmalar
[13]’te bilgi teknolojileri ve bilgi sistemleri alanında çalışanların başarılı olabilmeleri
için gerekli olan becerilerin bir listesi literatür taraması yapılarak oluşturulmuştur. Bir
başka çalışmada mezunların becerilerinin eksikleri hakkında bulgular raporlanmıştır
[2]. Bu çalışmanın amacı ise diğer tarama çalışmalarını bütünleyecek şekilde teknik
olmayan becerilerin yazılım mühendisliği eğitim programlarındaki yerini incelemektir.
3 Araştırma Yöntemi
Bu çalışma kapsamında araştırma yöntemi olarak Sistematik Haritalama Çalışması
(SHÇ) kullanılmıştır. SHÇ’ler, bir alandaki çalışmaları inceleyerek o alan hakkındaki
bulguların genel bir değerlendirmesini sunmayı hedeflemektedir [14]. SHÇ’ler, bir
alandaki çalışmaları tanımlanan araştırma soruları çerçevesinde inceleyerek
sınıflandırır [14], [15]. Bu araştırmada [15]’te ve [16]’da önerilen kılavuz ve süreç
kullanılmıştır. Araştırma adımları aşağıda gösterilmiştir:
1. Araştırma sorularının belirlenmesi
2. Elektronik veritabanının taranması
3. Kapsamdaki yayınların seçimi
4. Veri çıkarımı
199
3.1 Araştırma Soruları
Çalışmanın amacı doğrultusunda belirlenen araştırma soruları aşağıdaki gibidir:
AS1: Yazılım mühendisliği eğitim programlarında yer alan teknik olmayan beceriler
nelerdir?
AS2: Yazılım mühendisliği eğitim programlarında yer alan teknik olmayan bilgi ve
becerilerin edinilebilmesi için hangi öğretim yaklaşımları ve yöntemleri
kullanılmaktadır?
AS3: Uygulanan yaklaşımların ve yöntemlerin doğrulaması nasıl yapılmıştır?
AS4: Çalışmalar hangi ülkelerdeki üniversitelerde yapılmıştır?
AS5: Çalışma sayısı yıllara göre nasıl bir dağılım göstermektedir?
3.2 Elektronik Veritabanının Taranması
Bu çalışma kapsamında Google Scholar veritabanı taranmıştır. Sadece bir veritabanının
taranmasının nedeni bu konuda yapılmış çalışmaların bir bölümünü inceleyerek daha
sonra yapılması planlanan geniş kapsamlı bir haritalama çalışmasının altyapısını
hazırlamaktır. Veritabanı olarak Google Scholar’ın seçilmesinin nedeni bu
veritabanının birçok diğer elektronik veritabanındaki çalışmaları içermesi ve
dolayısıyla geniş bir kapsama sahip olmasıdır.
Tarama sırasında yazılım mühendisliği alanı için “software engineering”, eğitim
programı konusu için “curricula”, “curriculum”, “education”, ve “program”, teknik
olmayan beceriler için ise “soft skill”, “social skill”, “non-technical skill” ve “non
technical skill” sözcükleri ve sözcük öbekleri kullanılmıştır. Tarama için kullanılan
arama metni aşağıdaki gibidir:
(“software engineering” AND (“curricula” OR “curriculum” OR
“education” OR “program”) AND (“soft skill” OR “social skill”
OR “non-technical skill” OR “non technical skill”))
3.3 Yayın Seçimi
SHÇ yöntemi doğrultusunda Tablo 1’deki eleme ölçütleri (EÖ) kullanılarak bazı
çalışmalar kapsam dışında bırakılmış ve nihai kapsam belirlenmiştir.
200
Tablo 1. Eleme ölçütleri.
# Açıklama
Bir çalışmanın listede birden fazla bulunması durumunda ilk sonuçtan sonraki
EÖ1
çalışmalar
Sadece özet, çalıştay tanıtımı vb. gibi metinler içeren ve tam metin içermeyen
EÖ2
çalışmalar
Yazılım mühendisliği, eğitim programı ve teknik olmayan beceriler ile bağlantılı
EÖ3
olmayan çalışmalar
EÖ4 Kitaplar
Teknik rapor, tez gibi çalışmalar (bu çalışmaların bir bildiriye ya da makaleye
EÖ5 dönüştürülerek hakemli bir konferans kitapçığında ya da bir dergide yayımlandığı
varsayılmıştır)
EÖ6 İngilizce dilinde yazılmamış çalışmalar
EÖ7 Tam metnine ulaşılamayan çalışmalar
Arama sonucunda elde edilen 194 çalışmanın başlıkları, anahtar sözcükleri ve
özetleri ilk yazar tarafından incelenmiştir ve eleme ölçütleri uygulanmıştır. Bazı
durumlarda tam metin de gözden geçirilmiştir. Kapsama alınan ve elenen çalışmaların
sayıları Tablo 2’de gösterilmektedir; 18 çalışma kapsama dahil edilirken 174 çalışma
kapsam dışında bırakılmıştır.
Tablo 2. Kapsama alınan ve dışarıda bırakılan çalışma sayıları.
Kapsam içi/dışı Çalışma sayısı
Kapsam içi 18
EÖ1 3
EÖ2 18
EÖ3 120
EÖ4 3
EÖ5 21
EÖ6 9
EÖ7 2
3.4 Veri Çıkarımı
Kapsam içinde bulunan çalışmaların tam metinleri incelenerek araştırma sorularının
cevapları oluşturulmuştur. Çıkarılan veri çözümlenmek üzere Microsoft Excel
programı kullanılarak düzenlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, yazarların yorumlarıyla
birlikte bir sonraki bölümde sunulmuştur.
201
4 Bulgular ve Tartışma
AS1: Yazılım mühendisliği eğitim programlarında incelenen teknik olmayan beceriler
nelerdir?
Kapsam içindeki çalışmalarda incelenen teknik olmayan beceriler Tablo3’te
gösterilmektedir. Bazı çalışmalarda [17], [18], [19] herhangi bir teknik olmayan beceri
irdelenmemiştir; yapılan çalışma genel olarak teknik olmayan becerileri geliştirmeyi
hedeflemektedir. Çalışmalarda en fazla iletişim becerisinin işlendiği
gözlemlenmektedir. İletişim becerilerinin sözlü ve yazılı olarak ayrı ayrı ele alındığı
çalışmalar da bulunmaktadır. Bunun yanında iki çalışmada [4], [20] kültürler arası
iletişimin geliştirilmesine yönelik etkinlikler ele alınmıştır.
İletişimden sonra en fazla takım çalışması ve sunum yapma becerilerinin önemi
vurgulanmaktadır. Özellikle son 10-15 yılda yaygınlaşan çevik yazılım geliştirme
yaklaşımlarının [21] takım çalışmasına yaptığı vurgu düşünüldüğünde takım
çalışmasının eğitim programlarında irdelenmesi beklenen bir sonuç olarak
görülmektedir. Bunun yanında hem takım içinde hem de diğer paydaşlarla iletişim
kurmanın bir yolu olan sunum yapmanın da eğitim programlarında yer almasının
şaşırtıcı olmadığı düşünülmektedir.
Tablo 3. Kapsamdaki çalışmalarda incelenen teknik olmayan beceriler.
[17]
[18]
[19]
[20]
[22]
[23]
[24]
[25]
[26]
[27]
[28]
[29]
[30]
[31]
[32]
[33]
[34]
[4]
Teknik olmayan beceri
Genel √ √ √
İletişim (sözlü/yazılı) √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √
Kültürler arası iletişim √ √
Takım çalışması √ √ √ √ √ √
Girişimcilik √
Dinleme √ √
Gözlemleme √
Sunum yapma √ √ √ √ √
Müzakere √
Analitik düşünme √ √
Eleştirel düşünme √ √
Yenilikçilik ve yaratıcılık √
Özyönetim √
Kendi kendini organize
√
edebilme
Kendi kendini
√
güdüleyebilme
202
AS2: Yazılım mühendisliği eğitim programlarında incelenen teknik olmayan
becerilerin edinilmesi için hangi öğretim yaklaşımları ve yöntemleri kullanılmaktadır?
Yazılım mühendisliği öğrencilerinin teknik olmayan becerilerinin üniversite
öğretimi boyunca geliştirilmesi için önerilmiş olan yaklaşımlar ve yöntemler Tablo 4’te
gösterilmektedir. Proje tabanlı öğrenme en fazla önerilen yaklaşımdır. Bunun yanında
teknik olmayan becerilerin öğretildiği derslerin verilmesi de önerilmektedir. Genel
olarak yaklaşımlara bakıldığında öğrencilerin aktif olduğu öğretim yaklaşımlarının
tercih edildiği gözlenmektedir. Bunun da teknik olmayan becerilerin uygulama
yapılarak geliştirildiği görüşüyle tutarlı olduğu söylenebilir.
Tablo 4. Kapsamdaki çalışmalarda önerilen yaklaşımlar/yöntemler.
[17]
[18]
[19]
[20]
[22]
[23]
[24]
[25]
[26]
[27]
[28]
[29]
[30]
[31]
[32]
[33]
[34]
[4]
Yaklaşım/Yöntem
Proje tabanlı öğrenme √ √ √ √ √ √ √ √
Teknik derslerin içinde
√ √
öğrenme
Teknik olmayan
√ √ √ √ √ √
becerilere yönelik dersler
Kendi kendine öğrenme √
Problem tabanlı öğrenme √ √ √ √
Araştırma tabanlı
√ √ √ √
öğrenme
İş ile bütünleştirilmiş
√ √
öğrenme
Kişisel görevler/ödevler √
Takım bazlı çalışmayla
√ √ √
öğrenme
Öğrenciler arasında
√
tartışma ile öğrenme
AS3: Uygulanan yaklaşımların ve yöntemlerin doğrulaması nasıl yapılmıştır?
Beş çalışmada [17], [18], [4], [23], [32] herhangi bir doğrulama çalışması
yapılmamıştır. Diğer çalışmalarda ise yaklaşımın/yöntemin başarısı öğrencilere yapılan
anketler yoluyla ölçülmüştür.
AS4: Çalışmalar hangi ülkelerdeki üniversitelerde yapılmıştır?
Çalışmaların yapıldığı üniversitelerin bulunduğu ülkeler Tablo 5’te listelenmektedir.
Kapsamdaki çalışmaların yapıldığı üniversitelerin 7 tanesi ABD’de bulunmaktadır.
ABD’yi 3 çalışma ile Avusturya ve 2 çalışmayla Çin izlemektedir. Bu çalışma
kapsamında yapılan taramada Türkiye’de bu konuda yapılmış bir çalışmaya
rastlanmamıştır.
203
Tablo 5. Çalışmaların yapıldığı üniversitelerin bulunduğu ülkeler.
Ülke Çalışma
ABD [19], [20], [26], [28], [29], [31], [33]
Avustralya [17], [23], [34]
Çin [24], [25]
Avusturya [27]
Almanya & Rusya [30]
İsrail [22]
İsviçre [4]
KKTC [32]
Belirtilmemiş [18]
AS5: Çalışma sayısı yıllara göre nasıl bir dağılım göstermektedir?
Çalışma sayısının yıllara göre dağılımı Şekil 3’te gösterilmektedir. Kapsam içindeki
çalışmaların en eskisi 2005 yılında yapılmıştır. Son 12 yılda teknik olmayan beceriler
üzerinde az da olsa artan bir ilginin olduğu gözlemlenmektedir.
4
3
Çalışma Sayısı
2
1
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Yıl
Şekil 3. Çalışmaların yıllara göre dağılımı.
5 Sonuçlar ve Gelecek Çalışmalar
Son yıllarda, az da olsa artan biçimde, yazılım mühendisliği eğitim programlarında
teknik olmayan becerilerin öneminin daha fazla vurgulanmaya başlandığı
gözlemlenmektedir. Bu tür çalışmaların en fazla yapıldığı ülke ABD olarak tespit
204
edilmiştir. İletişim en fazla vurgulanan beceri olurken bunu takım çalışması ve sunum
yapma becerileri izlemektedir. Öğrencilerin bu becerilerini geliştirmeleri için en fazla
proje tabanlı öğrenme yaklaşımının kullanımı önerilmektedir. Teknik olmayan
becerilerin ayrı bir ders olarak verilmesi de bir seçenek olarak önerilirken yaklaşımların
öğrencilerin aktif olduğu yöntemlere yoğunlaştığı görülmektedir. Uygulanan
yaklaşımların doğrulanması konusunda eksiklikler göz çarpmaktadır. Öğrencilere
anket uygulamak doğrulama yöntemlerinden birisi olabileceği ancak tek yöntem olarak
benimsenmesinin yeterli olmadığı düşünülmektedir. Bunun yanında teknik olmayan
becerilerin iyi bir sınıflandırmasının olmaması ve oluşturulan listelerdeki beceriler
arasındaki bağlantıların (iletişim ile sunum yapma gibi) göz ardı edilmesi bir başka
araştırılacak konu olarak göze çarpmaktadır. Yazılım mühendisliği için gerekli olan
teknik olmayan becerilerinin bir listesinin yapılması, bu becerilerin tanımlarının ve
nasıl değerlendirilebileceğinin belgelenmesi, beceriler arasındaki bağlantıların ortaya
konulması eğitim programlarının iyileştirilmesi noktasında faydalı olacaktır.
Gelecek çalışmalar kapsamında daha fazla sayıda veritabanı (ACM, IEEE Xplore,
ScienceDirect gibi) taranarak daha fazla çalışmaya ulaşılması hedeflenmektedir.
Böylece kapsam içindeki çalışmaların sayısı artırılarak daha genellenebilir sonuçlara
varılması planlanmaktadır. Bunun yanında diğer mühendislik alanlarının eğitim
programlarındaki teknik olmayan becerilerin geliştirilmesiyle ilgili yaklaşımların ve
yöntemlerin incelenerek yazılım mühendisliği alanına aktarılması da çeşitli katkılar
sağlayabilecektir.
Kaynakça
1. Simmons, C. B., Simmons, L. L.: Gaps in the computer science curriculum: an exploratory
study of industry professionals. J. Comput. Sci. Coll. 25(5), 60-65 (2010).
2. Radermacher, A., Walia, G.: Gaps between industry expectations and the abilities of gradu-
ates. In: Proceeding of the 44th ACM technical symposium on Computer science education
(SIGCSE ‘13), pp. 525-530. ACM, New York, NY, USA (2013).
3. Liem, I., Asnar, Y., Akbar, S., Mulyanto, A., Widyani, Y.: Reshaping software engineering
education towards 2020 engineers. In: 2014 IEEE 27th Conference on Software Engineering
Education and Training (CSEE&T), pp. 171-174. Klagenfurt (2014).
4. Pedrazzini, S.: Emphasizing Soft Skill Learning and Training as Part of an Engineering Cur-
riculum Revision. In: Proceedings of SEFI Conference SEFI Conference, European Society
for Engineering Education, Thessaloniki (2012).
5. Russell, J., Russell, B., Tastle, W. J.: Teaching Soft Skills in a Systems Development Cap-
stone Class. Information Systems Education Journal 3(19), pp. 1-23 (2005).
6. Sedelmaier, Y., Landes, D.: Software engineering body of skills (SWEBOS). In: 2014 IEEE
Global Engineering Education Conference (EDUCON), pp. 395-401. Istanbul (2014).
7. Yukl, G.: Leadership in Organizations. 6th edn. Prentice Hall, Inc. (2006).
8. Bereiter, C.: Bereiter, C., Scardamalia, M.: Education for the Knowledge Age: Design-Cen-
tered Models of Teaching and Instruction. In: Alexander, P. A., Winne, P. H. (eds.) Hand-
book of educational psychology, pp. 695-713. Lawrence Erlbaum Associates Publishers,
(2006).
9. ACM/IEEE: Curriculum Guidelines for Undergraduate Degree Programs in Software Engi-
neering (2014).
205
10. ACM/IEEE: Computer Engineering Curricula (2016).
11. ACM/IEEE: Computer Science Curricula (2013).
12. Bourque, P., Fairley, R.E. (Editörler): Guide to the Software Engineering Body of
Knowledge, Version 3.0, IEEE Computer Society (2014).
13. Hagen, M., Bouchard, D.: Developing and Improving Student Non-Technical Skills in IT
Education: A Literature Review and Model. Informatics 3(2), (2016).
14. Kitchenham, B., Charters, S.: Guidelines for Performing Systematic Literature Reviews in
Software Engineering. EBSE 2007-001 (2007).
15. Petersen, K., Feldt, R., Mujtaba, S., Mattsson, M.: Systematic mapping studies in software
engineering. In: 12th International Conference on Evaluation and Assessment in Software
Engineering (EASE 2008), pp. 71–80. (2008).
16. Petersen, K., Vakkalanka, S., Kuzniarz, L.: Guidelines for conducting systematic mapping
studies in software engineering: An update. Information and Software Technology 64, 1–18
(2015).
17. Makasiranondh, W., Maj, S. P., Veal, D.: Student Opinions on their Development of Non-
technical Skills in IT Education. Modern Applied Science 5(2), 3-10 (2011).
18. Lowry, G., Turner, R.: Information Systems Education for the 21st Century: Aligning Cur-
riculum Content and Delivery with the Professional Workplace. In: Carbonara, D. (ed.)
Technology Literacy Applications in Learning Environments, pp. 171-202. IGI Global
(2005).
19. Gary, K. A.: The Software Enterprise: Preparing Industry-Ready Software Engineers. In:
Ellis, H. J. C., Demurjian, S. A., Naveda, J. F. (eds.) Software Engineering: Effective Teach-
ing and Learning Approaches and Practices, pp. 115-135. IGI Global (2009).
20. Farley, A., Faulk, S., Lo, V., Proskurowski, A., Young, M.: Intensive international Summer
Schools in Global Distributed Software Development. In: 2012 Frontiers in Education Con-
ference Proceedings, pp. 1-6. Seattle, WA (2012).
21. Çevik Yazılım Geliştirme Manifestosu. http://agilemanifesto.org/iso/tr/manifesto.html, son
erişim tarihi: 9 Haziran 2017.
22. Yadin, A.: Enhancing Information Systems Students’ Soft Skill – a Case Study. I.J.Modern
Education and Computer Science 10, 17-25 (2012).
23. de Salas, K., Lewis, I., Dermoudy, J., Herbert, N., Ellis, L., Springer, M., Chinthammit, W.:
Designing the Modern ICT Curriculum: Opportunities and Challenges. In: 34th International
Conference on Information Systems. Milan (2013).
24. Zeng, F.: Integrating Communication as a New Learning Component into Chinese Software
Engineering Program. In: 2010 Annual Conference & Exposition. Louisville, Kentucky
(2010).
25. Shen, G.: An Embedded System Curriculum for Undergraduate Software Engineering Pro-
gram. In: Lee, R. (ed.) Software Engineering Research, Management and Applications, pp
219-232. Springer Berlin Heidelberg (2008).
26. Stuetzle, C.: Public debate format for the development of soft skill competency in computer
science curricula. J. Comput. Sci. Coll. 30(6), 32-37 (2015).
27. Böhm, C., Motschnig, R.: Developing diversity awareness of software engineers: A Diver-
sity Framework and its application in an academic and life-long learning context. In: 2016
IEEE Frontiers in Education Conference (FIE), pp. 1-8. Eire, PA (2016).
28. Bihari, T., Malkiman, I., Chaabouni, M., Bolinger, J., Ramanathan, J., Ramnath, R., Herold,
M.: Enabling scalability, richer experiences and ABET-accreditable learning outcomes in
computer science Capstone courses through inversion of control. In: 2011 Frontiers in Edu-
cation Conference (FIE), pp. S1B-1-S1B-7. Rapid City, SD (2011).
206
29. Kaczmarczyk, L. C., Boutell, M. R., Last, M. Z.: Challenging the advanced first-year stu-
dent’s learning process through student presentations. In: Proceedings of the third interna-
tional workshop on Computing education research (ICER ‘07), pp. 17-26. ACM, New York,
NY, USA (2007).
30. Mäkiö, J., Mäkiö-Marusik, E., Yablochnikov, E.: Task-centric holistic agile approach on
teaching cyber physical systems engineering. In: IECON 2016 - 42nd Annual Conference
of the IEEE Industrial Electronics Society, pp. 6608-6614. Florence (2016).
31. Brady, A.: Speaking of Software: Case Studies in Software Communication. In: Ellis, H. J.
C., Demurjian, S. A., Naveda, J. F. (eds.) Software Engineering: Effective Teaching and
Learning Approaches and Practices, pp. 75-97. IGI Global (2009).
32. İlkan, M., Amca, H., İşcioğlu, E.: Grooming IT Students for Industry Through Industrial
Training and Graduation Project Work. Information 13(4), 1219-1242 (2010).
33. Carter, L.: Interdisciplinary computing classes: worth the effort. In: Proceedings of the 45th
ACM technical symposium on Computer science education (SIGCSE '14), pp. 445-450.
ACM, New York, NY, USA (2014).
34. Vivian, R., Falkner, K., Falkner, N., Tarmazdi, H.: A Method to Analyze Computer Science
Students’ Teamwork in Online Collaborative Learning Environments. Trans. Comput. Educ.
16(2). 2016.
207