=Paper=
{{Paper
|id=Vol-2201/UYMS_2018_paper_70
|storemode=property
|title=Yazilim Gelistirme Sureclerini Egitmek Amaciyla Tasarlanan Sanal Ofis Ortaminda Ortamin Gercekligini Arttiran Etmenler(Factors that Raise the Reality of the Virtual Office Environment Designed to Educate Software Development Processes)
|pdfUrl=https://ceur-ws.org/Vol-2201/UYMS_2018_paper_70.pdf
|volume=Vol-2201
|authors=Ulas Gulec,Murat Yilmaz,Veysi Isler
}}
==Yazilim Gelistirme Sureclerini Egitmek Amaciyla Tasarlanan Sanal Ofis Ortaminda Ortamin Gercekligini Arttiran Etmenler(Factors that Raise the Reality of the Virtual Office Environment Designed to Educate Software Development Processes)==
<pdf width="1500px">https://ceur-ws.org/Vol-2201/UYMS_2018_paper_70.pdf</pdf>
<pre>
Yazlm Geli³tirme Süreçlerini E§itmek Amacyla

     Tasarlanan Sanal Os Ortamnda Ortamn

                  Gerçekli§ini Arttran Etmenler


                                 1,3                 1                    2,3
                    Ula³ Güleç         , Murat Ylmaz    ve Veysi ³ler


     1
      Çankaya Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisli§i Bölümü, Ankara, Türkiye
                     {ulasgulec,myilmaz}@cankaya.edu.tr
2
  Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisli§i Bölümü, Gaziantep, Türkiye
                              veysi.isler@hku.edu.tr
3
  Orta Do§u Teknik Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisli§i Bölümü, Ankara, Türkiye


         Özet.    Sanal ortam içerisinde ya³anan yazlm geli³tirme i³lemi, projenin
         gereksinim analizinden ba³layarak test a³amasna kadar geçen sürede ya-
         plmas gereken görevleri ki³ilere deneyimletmeyi hedeemektedir. Bu de-
         neyim, katlmclar, geli³tirme sorunlar ya³adklar bir yazlm geli³tirme
         organizasyonunun dünyasna ta³r. Tasarlanan bu ortamda katlmc, ya-
         pay zeka ile oynanan be³ sanal karakterle birlikte çal³mas gereken yeni
         bir yazlm geli³tiricisinin rolünü üstlenmektedir. Bu çal³mann amac,
         ki³ilere gerçek os ortamna benzer bir sanal ortamda yazlm geli³tirme
         süreçlerini deneyimletebilmek için tasarlanan sanal os ortamnda bu-
         lunmas gereken etmenleri açklamaktr. Ki³ilerin deneyim kazanabilmesi
         için, simüle edilen yazlm geli³tirme sürecinin gerçek os ortamnn at-
         mosferi ve dinamizmini içermesi gerekmektedir. Bu nedenle, bu çal³ma
         kapsamnda sanal os ortamnn atmosferini etkileyen etmenler alanda
         çal³m³ uzman ki³ilerin görü³leri do§rultusunda ortaya konmu³tur. Yap-
         lan bu çal³mann sonuçlarna göre, böyle bir sanal os ortamnn yazlm
         geli³tirme alannda çal³acak ki³ilerin e§itiminde kullanlabilecek faydal
         bir araç oldu§u anla³lm³tr.


   Anahtar Kelimeler: Sanal gerçeklik, E§itim simülasyonu, Yazlm geli³-
tirme ya³am döngüsü
      Factors that Raise the Reality of the Virtual

Oce Environment Designed to Educate Software

                       Development Processes


       Abstract.    Software Development Virtual Reality (SDVR) is an inter-
       active virtual reality (VR) experience based on the tasks of software
       development starting from requirement analysis through software test-
       ing. The SDVR experience transports participants to a virtual world of
       a software development organization where they experience development
       problems and conicting situations. In SDVR, the participant takes on
       the role of a new software developer being recruited into software de-
       velopment rm who should work alongside with ve virtual characters,
       played by articial intelligence. The purpose of this study is to explain
       the properties of the virtual oce environment where the participants
       can experience software development processes in real oce conditions.
       In order for people to gain experience, the simulated software develop-
       ment process should include the atmosphere and dynamism of the actual
       oce environment. For this reason, the factors aecting the atmosphere
       of the virtual oce environment are presented in the light of the opinions
       of the experts working in the eld of software engineering. According to
       the results of this study, it is revealed that such a virtual oce environ-
       ment is a useful tool that can be used in the training of individuals who
       will work in software development eld.


Keywords: Virtual reality, Training simulation, Software development life cy-
cle


1     Giri³


Literatürde yazlm, bilgisayar üzerinde çal³abilen, geni³letilebilir, i³levsel ve

programlanabilir bir ürün olarak tanmlanmaktadr [14]. Yazlmn tanm basit

gibi görünse de, analiz, tasarm, geli³tirme ve test a³amalaryla birlikte yazlm

geli³tirilme süreci karma³k bir yapya sahiptir [15]. Bu nedenle yazlm, tanm-

land§ gibi kolay bir ürün olmayp, birçok zorlu ve uzun süreçten sonra elde

edilen bir ürün olarak ortaya çkmaktadr. Bu a³amada, yazlm basit bir yapya

sahip olmad§ için yazlm geli³tirmenin tanm daha anlaml hale gelmektedir.

Süreç sonunda ba³arl bir ürün elde edebilmek için yazlm geli³tirme sürecinin

belirli bir mantksal çerçevede tamamlanmas gerekmektedir. 1971 ylnda Wein-

berg [23] bu süreci; tasarm, yaratm, uygulama ve bakm a³amalarndan olu³an

bir insan etkinli§i olarak tanmlam³tr. Bu tanma ek olarak bu süreç, mü³teri

gereksinimlerini bir yazlm ürününe dönü³türen çe³itli önemli a³amalarn bir

kombinasyonu olarak da dü³ünülebilir [21].
    Yazlm geli³tirme sürecinde bulunan her a³ama yararl ve ba³arl yazlm

ürünleri geli³tirmede kritik bir rol oynar [11]. Ancak, yazlm geli³tirme süreci-

nin ba³arl bir yazlm ürünü ortaya çkarmada çok önemli bir rolü oldu§u halde,

ço§u yazlm pro jesi mü³teri beklentilerini kar³layamayarak ba³arsz bir ³ekilde

tamamlanm³ veya yarda kalm³tr [5]. Bu durum birçok ³irketin ba³arl yazlm

ürünü geli³tirirken hem zamann hem de parasn bo³a harcad§n göstermekte-

dir. Bu tip istenmeyen durumlar önleyebilmek için yazlm geli³tirme sürecinin

bu alanda çal³acak olan ki³ilere etkili bir ³ekilde ö§retilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle, birçok farkl çal³ma alannda ki³ilerin bilgi ve tecrübe seviyelerini

arttrmada kullanlan sanal gerçeklik teknolo jisinin yazlm geli³tirme sürecinin

e§itiminde kullanlmas önemlidir [12]. Bu çal³mada, ki³ilere yazlm geli³tirme

sürecini gerçek hayat riskleri içermeden e§itme ve tecrübe etme frsat sunan sa-

nal os ortamnn gerçek os ortamna benzer bir ortam olabilmesi için içermesi

gereken etmenler anlatlmaktadr.

    Bildirinin geri kalan ksm ³u ³ekilde olu³turulmu³tur: Bir sonraki bölümde,

çal³mann alt yapsn olu³turmak için literatürdeki benzer çal³malar detayl

bir ³ekilde anlatlacaktr. Üçüncü bölümde, sanal os ortamnda kullanlan ma-

teryaller sistem ile ilgili görseller ile açklanacaktr. Bir sonraki bölümde, uzman

ki³ilerin sistem ile ilgili dü³ünceleri payla³lacaktr. Son bölümde ise, çal³madan

elde edilen sonuçlar tart³larak makale sonlandrlacaktr.


2    Literatür De§erlendirmesi


Sanal Gerçeklik teknolo jisi ki³ilere gerçek hayat risklerini içermeyen e§itim or-

tamlar sunmaktadr [22]. Bu teknolo jisi sayesinde ki³iler mühendislik [9], sivil

savunma [3], psikolo ji [16], spor [10] ve sa§lk [8] gibi birçok farkl alanda ken-

dilerini geli³tirme frsat bulmaktadr. Bu kapsamda yazlm mühendisli§i alan

incelendi§i zaman, literatürde bu alanda çal³an ki³ilerin bilgi ve tecrübe seviye-

lerini arttrmak için tasarlanm³ baz çal³malar bulunmaktadr. Bu çal³malarn

ço§u 2 boyutlu oyunlar veya kart oyunlar olsa da baz çal³malarda bireylerin

daha aktif bir ö§renme süreci deneyimleyebilmesi için 3 boyutlu sanal ortamlar

da tasarlanm³tr.

    Bu çal³malara örnek olarak bu alanda geli³tirilmi³ bir çal³mada, yazlm

geli³tirme süreçleri ile ilgili ki³ilerin deneyimlerini arttrmak amacyla bir kart

oyunu geli³tirilmi³tir [2]. Çok oyuncu ile oynanan bu oyunda, her oyuncuya ger-

çek hayat projelerinde verilen görevlere benzer görevler verilir. Oyunculardan,

bu görevleri bütçelerine uyacak bir ³ekilde en ksa sürede yerine getirmeleri bek-

lenmektedir. elale yazlm geli³tirme modeli ile ilgili ki³ilerin bilgi seviyelerini

arttrmay hedeeyen bu oyunda ki³iler, görevlerde ya³anlan aksaklklar ile ilgili

kararlar pro je takm lideri pozisyonunda vermektedir. Bu çal³madan elde so-

nuçlara göre bu kart oyunu, oyuncular arasnda rekabetçi bir atmosfer yaratarak

ki³ileri daha çok oynamaya te³vik etti§i için ki³ilerin e§itiminde kullanlabilecek

faydal bir araçtr.

    Benzer bir ³ekilde, Bollin ve di§erleri [4] hem katlmclara farkl yazlm ge-

li³tirme metodolojilerini deneyimletebilmek hem de sistem yöneticisi veya takm
lideri pozisyonunda sistemi kullanan ki³ilere sistemde yaptklar seçimler ile il-

gili e§itici geri bildirimler vererek ki³ilerin karar verme yeteneklerini geli³tirmek

amacyla bir simülasyon çerçevesi geli³tirmi³lerdir. çerisinde ak³ ³emas bile-

³enlerini içeren bu masaüstü uygulamasnda katlmclar, bu bile³enleri birbirine

ba§layarak bir konu hakknda karar verebilir ya da proje geli³tirebilirler. Bu sa-

yede katlmclar, proje yönetimi ile ilgili deneyimlerini gerçek hayat riskleri ile

kar³la³madan ya³ama ³ansna sahiptir.

   Yazlm mühendisli§i e§itiminde oyun kullanma kri, bireylere bir pro jenin

gereksinimlerinin nasl toplanmas ve analiz edilmesi gerekti§i konusunda yar-

dmc olan bir oyun üreten Hainey ve di§erleri [13] tarafndan da desteklendi.

Bu oyunda oyuncular; takm lideri, sistem analisti, tasarmc ya da proje yöne-

ticisi gibi farkl rollerde yazlm projelerinin gereksinim analizi a³amalarn yö-

netme veya bu süreçte ortaya çkan görevleri tamamlama frsatna sahiptir. Ayn

zamanda bu oyunda, oyununun e§itici yönündeki ba³arsn arttrmak amacyla

oyuncular görevleriyle ilgili yönlendiren sanal karakterler de bulunmaktadr. Ge-

li³tirilen bu oyunun ki³iler üzerindeki etkisini anlayabilmek için oyun 92 ö§renci

ile test edilmi³tir. Bu testlerden elde edilen bulgular bu oyunun insanlarn ilgisini

çekerek ki³ileri daha çok çal³maya te³vik etmesinden dolay pro jelerin gereksi-

nim analizi ile ilgili katlmclarn bilgi düzeylerini arttrmak için kullanlabilecek

etkili bir araç oldu§unu göstermektedir.

   Rusu ve di§erleri [20] tarafndan tamamlanan di§er bir benzer çal³mada

ise, yazlm geli³tirme ya³am döngüsünde yer alan bakm a³amasnn içeri§i hak-

knda ö§rencileri ö§reten etkile³imli bir oyun geli³tirilmi³tir. Klasik kule savunma

oyunlarnn dinami§ine benzer bir dinami§e sahip olan bu oyunda katlmclar,

sistemin tesliminden sonra ortaya çkan hatalar ile ilgili do§ru çözümleri bul-

maya çal³rlar. 18 ö§renci ile test edilen bu çal³mann sonuçlarna göre, oyun-

lar, yazlm mühendisli§i konularnn e§itiminde etkili bir ³ekilde kullanlabilecek

alternatif bir ö§retme tekni§idir.

   Bu alanda, 2 boyutlu oyunlar ve kart oyunlar geli³tirildi§i gibi ayn zamanda

3 boyutlu sanal ortamlar da geli³tirilmi³tir. Aydan ve di§erlerinin [1] tamamlam³

oldu§u çal³ma bu çal³malara örnek olarak gösterilebilir. Bu çal³mada, birey-

lere ISO / IEC 12207: 1995'in temellerini keyii bir ³ekilde ö§retmek amacyla

"Floors " ad verilen ciddi oyun tasarlanm³tr. Bu oyunda, çal³maya katlan ka-

tlmclarn gerçeklik hissiyatn arttrmak için 3 boyutlu bir sanal os ortam

tasarlanm³ olup, bu ortam oyuncu olmayan sanal karakterler ile de desteklen-

mi³tir. Bu sanal ortam, Bilgisayar Mühendisli§i bölümünde okuyan 40 birinci

snf ö§rencisi ile test edilmi³tir. Geli³tirilen bu sistemin ba³arl olup olmad§n

anlayabilmek için bu 40 ö§renci, biri kontrol grubu di§eri ise deney grubu olmak

üzere e³it bir ³ekilde 2 gruba ayrlm³tr. Kontrol grubunda bulunan ö§renciler

ISO / IEC 12207: 1995 standartlarn geleneksel yöntemler ile çal³maya de-

vam ederken deney grubunda yer alan ö§renciler ise kendilerini tasarlanan sanal

ortamda test etmi³tir. Ki³ilerin bilgi seviyelerindeki de§i³imi görmek amacyla

yaplan testler sonucunda elde edile bulgulara göre, deney grubunda bulunan

ö§renciler kendilerini kontrol grubunda bulunan ö§rencilere göre daha çok geli³-

tirmi³tir.
   Bu kapsamda geli³tirilmi³ di§er bir çal³mada ise "Second Life " sanal dünyas,

ö§retim üyelerinin ö§rencilerin yazlm mühendisli§i ile ilgili sorularn yantla-

yabilecekleri bir e§itim arac olarak kullanlm³tr [24]. Ö§renciler ve ö§retim

üyeleri arasnda ileti³im sa§lamak için   Second Life 'da gerçek snfa benzer bir
sanal snf tasarlanm³tr. Bu snfta, hem ö§renciler hem de ö§retim üyeleri

kendilerini temsil etmek için avatar kullanm³tr. 25 ö§renci ile test edilen bu

çal³madan elde edilen sonuçlar, ö§rencilerin kendilerini sanal ortamda daha ra-

hat hissetmesinden dolay sanal ö§retim stratejisinin geleneksel yöntemlere göre

ö§rencilerin yazlm mühendisli§i alan hakkndaki bilgi düzeylerini geli³tirmede

daha avanta jl oldu§unu göstermektedir.

   Di§er bir benzer çal³ma Rodriguez ve di§erleri [19] tarafndan geli³tirilmi³tir.

Bu çal³mada, yazlm mühendisli§i ö§rencilerine Scrum uygulamalarn zaman

ve tesis snrlamalar olmakszn ö§retmek için 3 boyutlu bir sanal seminer salonu

tasarlanm³tr. Tasarlanan bu sanal ortam, yaz tahtas, grakler ve takvim gibi

bir toplant odasndaki gerçek ö§elere benzer sanal ö§eleri içermektedir. Ayrca,

Scrum metodolojisinin ak³n göstermek için sisteme bir örnek pro je de entegre

edilmi³tir. Bu ortam 45 ö§renci ile test edilmi³ olup, bu çal³madan elde edilen

sonuçlar bu ortamn ki³ilerin Scrum yazlm geli³tirme metodunun özellikleri ile

ilgili bilgi seviyelerini arttrmada etkili bir araç oldu§unu göstermektedir.

   Bu alanda geli³tirilmi³ son çal³mada ise [17], katlmclar çevik yazlm ge-

li³tirme metodolo jisinin özellikleri hakknda e§itmek için "Open     Wonderland "
sanal dünyas kullanlarak bir uzaktan e§itim arac tasarlanm³tr. Bu çal³mada,

yazlm mühendisli§i ile ilgisi olmayan bir pro jenin basit bir ³ekilde geli³tirilme-

siyle, katlmclarn çevik yazlm sürecine ili³kin bilgi düzeylerinin arttrlmas

beklenmektedir. Bu çal³mann bulgular, geli³tirilen aracn, pro jenin gerçekçi

olmamas ve tüm proje geli³tirme sürecini içermemesi gibi önemli eksikleri ol-

masna ra§men, bireylerin yazlm mühendisli§i süreçleri hakknda e§itilmesinde

kullanlabilece§ini ortaya koymaktadr.

   Literatürde ki³ilere yazlm mühendisli§i e§itimi vermek amacyla tasarlanan

baz çal³malar bulunmasna ra§men, bu çal³malar detayl bir ³ekilde incelendi-

§inde bu çal³malarda a³a§daki gibi önemli eksikliklerin oldu§u görülmektedir:


  Snrl Gerçeklik: Tasarlanan sanal ortamlarn ba³arl olarak saylmas
    için içermesi gereken en önemli özellik sanal ortamn gerçek ortama ben-

    zer olmasdr [18]. Bu özellik e§itim araçlar için önemli bir özellik olma-

    sna ra§men, kart oyunlar ve 2 boyutlu oyunlar yeterli donanm ve yazlm

    fonksiyonlar içermedi§i için bu özelli§i tam olarak sa§layamamaktadr. Do-

    laysyla, bu durum tasarlanan ortamn ba³arsn gösteren en önemli faktör

    olan orada bulunma duygusunu azaltr [7]. 3 boyutlu ortamlar içerisinde

    barndrd§ özellikler sayesinde bu duyguyu sa§layabildi§i halde literatürde

    varolan çal³malar ki³ilerin bu duygusunu ölçmek için herhangi bir çal³ma

    yapmam³tr.

  Bütün Yazlm Geli³tirme Sürecini çermeme: Yazlm, yazlm geli³-
    tirme ya³am döngüsündeki her a³amada bulunan görevlerin tamamlanma-

    sndan sonra elde edilen bir üründür. Ancak, yazlm uzun süreçlerden sonra

    ortaya çkan bir ürün olmasna ra§men mevcut çal³malar katlmclarn ya-
    zlm geli³tirme ya³am döngüsündeki belirli a³amalar hakkndaki bilgi düze-

    yini arttrmay amaçlamaktadr. Di§er bir söylemle, bu çal³malardan hiçbiri

    ki³ilere yazlm geli³tirme sürecinin bütününü deneyimletmemektedir.

  Snrl Sayda Proje Senaryosu: Ki³ilerin gerçek hayat pro jeleri ile il-
    gili deneyim kazanabilmesi için birçok farkl projenin içerisinde yer almas

    gerekti§i halde literatürde bulunan çal³malar sadece bir pro jeyi örnek bir

    test projesi olarak ki³ilere deneyimletmi³tir. Üstelik, bu pro jelerin birço§u

    yazlm mühendisli§i pro jesi olmayp farkl alanlardaki küçük projelerdir. Bu

    çal³malar, hem yazlm mühendisli§i ile ilgili pro jeleri içermemesinden hem

    katlmclara say bakmndan az proje sunmasndan hem de pro jelerin ger-

    çek hayattakine benzer büyük çapl pro jeleri olmamasndan dolay ki³ilerin

    geli³imini tam olarak sa§layamadklar için önemli eksikliklere sahiptir. Bu

    eksiklikler katlmclarn farkl türdeki projelerde meydana gelen farkl so-

    runlarla yüzle³ememesine yol açmaktadr.

  Yapay Zekaya Sahip Oyuncu Olmayan Sanal Karakterlerin Olma-
   mas: Ki³ilerin bir konuda sürekli tekrar yapmas ki³ilerin o konuda sahip
    oldu§u bilgi seviyesini arttrmaktadr [6]. Tekrar etme, ki³isel geli³imi etki-

    leyen önemli bir faktör oldu§u halde mevcut çal³malarda tasarlanan plat-

    formlar, yazlm geli³tirme a³amalarndaki eylemleri deneyimlemek için bir-

    den çok oyuncuya ihtiyaç duymaktadr. Katlmc sistemi kullanabilmek için

    ba³ka kullanclar bulamad§ zaman sistemi kullanamayarak konu ile ilgili

    deneyim ya³ayamamaktadr.


    Özetle, ki³ilerin yazlm geli³tirme süreci ile ilgili bilgi ve tecrübe seviyele-

rini, literatürde bulunan mevcut çal³malarn eksikliklerini gidererek arttrmay

hedeeyen bir sistemin tasarlanmas önemlidir. Bir sonraki bölümde, bu amaçla

tasarlanan 3 boyutlu sanal os ortamnda gerçekli§i sa§layan etmenler detayl

bir ³ekilde tart³lacaktr.


3    Yöntem


Ki³ilerin 3 boyutlu olarak tasarlanm³ sanal os ortamnda kendilerini yazlm

geli³tirme süreci ile ilgili geli³tirerek bu konu ile ilgili ba³arlarn arttrabilme-

leri çok önemlidir. Bu nedenle, bu amaçla tasarlanan ortamn gerçek sanal os

ortamna benzemesi ki³ilerin motivasyonunda önemli bir rol oynamaktadr. Ça-

l³mann bu bölümünde, ki³ilerin gerçek hayat projelerini sanal ortamda dene-

yimleyebilmeleri açsndan tasarlanan 3 boyutlu sanal os ortamnn detaylar

anlatlacaktr.

    lk olarak, tasarlanan sanal ortam, farkl yazlm projelerini ki³ilere ya³atmak

amacyla içerisinde yazlm pro je senaryosu ile ilgili bütün bilgileri bulunduran

bir XML dosyasn okuma özelli§ine sahiptir. Bu özellik sayesinde, ki³iler sa-

nal ortamda bir pro jenin gereksinim analizinden ba³layarak bakm a³amasna

kadarki geçen süreyi deneyimleme ³ans bulurlar. Ayrca, farkl XML dosyalar

okuyabilen bu ortam sayesinde ki³iler, farkl pro je senaryolarn da tecrübe etme

frsat bulurlar. Böylece, bu özelliklere sahip olan sanal os ortam, literatürde
bulunan çal³malarn eksikliklerinden olan "Bütün       Yazlm Geli³tirme Sürecini
çermeme " ve "Snrl Sayda Proje Senaryosu " eksikliklerini a³m³ olur. Si-
mulasyon ba³langcnda XML dosyasn okuyan program, sanal ortam kullanan

katlmcy sanal osin giri³ine ekil 1'deki gibi yerle³tirir.


                             ekil 1. Sanal Os Ortam


   ekil 1'de gösterildi§i gibi, sanal os 5 farkl kübikten olu³maktadr. Her

kübik yazlm geli³tirme ya³am döngüsünde bulunan her a³amay temsil etmek-

tedir. Bu sayede, literatürde bulunan mevcut çal³malarn eksikliklerinden biri

olan "Bütün   Yazlm Geli³tirme Sürecini çermeme " problemi, ki³iler projenin
gereksinim analizinden ba³layarak srasyla tasarm, geli³tirme, test ve bakm

a³amalar ile ilgili görevleri tamamlama frsat buldu§u için çözülmü³ olur.

   Ki³i sanal ortamda gerçek yazlm pro jesini deneyimleyece§i için, sanal or-

tama özel bir zaman dilimi olu³turulmu³tur. Olu³turulan bu zaman dilimini sanal

ortamda göstermek amacyla ekrann sol üst kö³esine bir saat, sa§ üst kö³esine

ise bir takvim yerle³tirilmi³tir. Sanal ortamda geçen her saat gerçek hayattaki

1 dakikaya e³it olacak ³ekilde ayarlanm³tr. Sonuç olarak, sanal ortamdaki 1 i³

günü gerçek hayattaki 9 dakikaya e³ittir. Her 9 dakikada bir yeni bir i³ günü

ba³lad§ için ekrann sa§ üst kö³esinde bulunan takvim de güncellenmektedir.

   Sanal ortamda kullanlan malzemeler incelendi§i zaman, sanal ortamn ger-

çekçili§ini arttrmak için gerçek os ortamndakine benzer masa, sandalye, bilgi-

sayar ve takm arkada³lar ekil 2'deki gibi ortama dahil edilmi³tir. Bu e³yalara

ek olarak ekil 2'de de görüldü§ü üzere, tasarlanan e§itim platformunda her kü-

bikte 1 tanesi katlmc ile ayn projede görev yapan olmak üzere toplam 4 tane

oyuncu olmayan karakter bulunmaktadr. Toplam 20 oyuncu olmayan karakter

bulunan sanal os ortamnda ki³iler, oyuncu olmayan karakterler ile etkile³ime

girerek proje ile ilgili görevleri yerine getirirler. Bu karakterler, katlmcnn pro-

jenin hangi a³amasnda oldu§unu bilerek ki³iye pro je admlar ile ilgili gerekli

yönlendirmeleri yaparlar. Bu özellik sayesinde, literatürde bulunan mevcut çal³-
malarn eksikliklerinden biri olan "Yapay Zekaya Sahip Oyuncu Olmayan Sanal

Karakterlerin Olmamas " probleminin bir derecede olsa a³lmas hedeenmi³tir.


                       ekil 2. Sanal Oste Bulunan Kübik


   Yukarda belirtilen özelliklere ek olarak, projenin gereksinim analizinden önce

pro je tanm dosyasn ki³ilere okutabilmek adna ekil 3'deki gibi yanp sönen

bir dosya modeli de sanal ortama entegre edilmi³tir. Pro je tanm dosyasn oku-

yan katlmc, pro jenin gereksinim analizini yaparak projeye ba³lar. Gereksinim

analizinde katlmclardan proje ile ilgili do§ru gereksinimleri bulmas beklenir.

Katlmc gereksinim analizini bitirdikten sonra projenin tasarm a³amasna ge-

çer. Bu a³amada, katlmcdan projede bulunan aktörleri ve fonksiyonlar bularak

bir "Use-Case " diyagram olu³turmas beklenir. Tasarm a³amasn bitiren ka-

tlmc gerçekle³tirme a³amasna geçer. Bu a³amada, katlmcdan projenin bir

modülünü C# programlama dili kullanarak geli³tirmesi beklenmektedir. Bu a³a-

mada katlmc tarafndan yazlan kod, sistem içerisinde geli³tirilmi³ bir derleyici

tarafndan derlenerek programn do§ru sonuç verip vermedi§i sistem tarafndan

otomatik bir ³ekilde kontrol edilir. mplementasyon a³amasn tamamlayan kat-

lmc yazlm ya³am döngüsündeki bir sonraki a³ama olan test a³amasna geçer.

Test a³amasnda katlmcdan içerisinde hatalar bulunan bir kodu gözden ge-

çirerek hangi satrda hangi tip hatann oldu§unu bulmas beklenmektedir. Son

a³amada ise, katlmcya projenin bakm ile ilgili bütün görevler verilerek ka-

tlmcdan bu görevleri uygulama zamanna göre do§ru bir ³ekilde sralamas

beklenmektedir.

   Pro jede ortaya çkan görevleri tamamlayan katlmcya pro jenin admlarnda

yapt§ i³lemler ile ilgili bilgi verebilmek adna sanal ortamda ekil 4'teki gibi

bir toplant odas tasarlanm³tr. Sanal ortamdaki tarihe göre her i³ günü saat

10:00'da yaplan toplantya simülasyonu kullanan katlmc ve pro jenin her a³a-

masndan sorumlu 5 oyuncu olmayan karakter katlmak zorundadr. Bu top-

lantda, katlmcnn vermi³ oldu§u kararlar ekil 4'te gösterilen pro jeksiyona
                    ekil 3. Sanal Oste Bulunan Dosya Modeli


yanstlarak toplantya katlan karakterler ile tart³lr. Bu tart³ma esnasnda,

e§er katlmc süreç ile ilgili yanl³ karar veya kararlar vermi³se katlmcya geri

bildirim vermek amacyla yanl³ verilen kararlarn do§rular oyuncu olmayan ka-

rakterler tarafndan katlmcya anlatlr.


                              ekil 4. Toplant Odas
4     Deneyler ve Analizler


Geli³tirilen sanal ortamn hem gerçek os ortamna benzeyip benzemedi§ini hem

de yazlm geli³tirme alannda çal³acak ki³ilerin e§itiminde kullanlabilecek bir

araç olup olamayaca§n anlayabilmek için konunun uzman 3 ki³i ile bir gö-

rü³me düzenlenmi³tir. Yaplan bu görü³mede, uzmanlardan a³a§da belirtilen 3

ara³trma sorusuna cevap vermesi beklenmi³tir.


    S1: Ki³ilerin, tasarlanan bu simulasyonu kullanarak yazlm mühendisli§i
    ile ilgili bilgi düzeylerini arttrabilece§ini dü³ünüyor musunuz?

    S2: Sizce sanal ortam ki³ilere gerçek hayata uygun bir çal³ma ortam su-
    nuyor mu?

    S3: Size göre bu çal³mann avantajlar ve dezavantajlar nelerdir?

    Bir uzman:


      Yazlm mühendisli§i dersi kapsamnda verilen e§itim daha çok pratik
     hayata yönelik oldu§u için bu bilgilerin gerçek hayata yakn bir ortamda
     ki³iler tarafndan test edilmesi ki³ilerin geli³imleri açsndan çok olumlu.
     Ö§renciler aldklar bu bilgileri en erken staj yaparken ya da bitirme
     projeleri esnasnda deneyimleme frsat buluyorlar. Bu ortam sayesinde
     snrl sayda olan test ortam artmakta. Ki³iler genel olarak projedeki
     bütün admlar görerek bu admlarda olu³an görevlerden bazlarn de-
     neyimleme frsat buluyor. Bu durum sonucunda ki³ilerin yazlm mü-
     hendisli§i konusundaki bilgi seviyelerinin artaca§n ve böyle bir ortamn
     e§itim arac olarak kullanlabilece§ini dü³ünüyorum. 

    Di§er bir uzman:


      Yazlm projelerinin bütün a³amalarn ba³tan sona ki³ilere deneyim-
     letmek çok güzel bir kir. Özellikle piyasada geli³tirilen projeler ki³iler
     için riskler yaratt§ için proje geli³tirme esnasnda ki³iler üzerinde bir
     bask olu³makta. Bu bask olmadan ki³ileri e§itmeyi hedeeyen böyle bir
     platform ki³ilerin geli³iminde olumlu bir rol oynayacaktr. 

    Ba³ka bir uzman ise:


      Proje yönetimi veya projede ya³anlan aksaklklarn çözümü ki³ilerin
     tecrübesiyle do§rudan ilgilidir. Ki³i ne kadar çok proje içerisinde yer
     alrsa kar³la³t§ problemleri çözmede o kadar ba³arl olur. Çünkü, ki³i
     daha önce yapt§ hatalar sayesinde bir problemi nasl çözmesi gerekti§i
     ile ilgili tecrübe kazanr. Ancak, bu tecrübeyi gerçek hayatta kazand§
     için tecrübenin yannda kaybettikleri de olur. Bu ortam ki³ilerin gerçek
     hayatta herhangi bir ³eyi kaybetmesine engel olarak tecrübe kazanma-
     sn sa§layacaktr. Bir öneri olarak ise, proje geli³tirme ya³am döngü-
     sünde yaplan görevlerin biraz daha çe³itlenmesi ki³ilerin bilgi seviyele-
     rine olumlu bir ³ekilde katk sa§layacaktr. 
5    Sonuçlar ve Gelecek Çal³malar


Bu çal³mann temel amac, ki³ilerin gerçek hayata benzer bir ortamda yazlm

pro jeleri geli³tirebilmeleri için tasarlanan sanal ortamda hangi elemanlarn kul-

lanld§n göstermektir. Di§er bir amac ise bu amaçla geli³tirilen ortamn bir

e§itim arac olarak kullanld§ zaman ba³arl olup olamayaca§n anlamaktr.

Bu do§rultuda, bu çal³ma kapsamnda sanal bir os ortam geli³tirilmi³ olup,

geli³tirilen bu ortam yazlm mühendisli§i alannda uzmanla³m³ 3 ki³i ile test

edilmi³tir. Uzmanlarla yaplan görü³melerden elde edilen sonuçlara göre, geli³ti-

rilen sanal os ortamnn yazlm mühendisli§i alannda çal³acak olan ki³ilerin

e§itiminde kullanlabilecek faydal bir araç olabilece§i dü³ünülmü³tür.

    Gelecek çal³malarda ise, geli³tirilen sanal ortam Bilgisayar Mühendisli§i bö-

lümünde okuyan ö§renciler ile test edilecektir. Yazlm Mühendisli§i dersini al-

mam³ ö§renciler üzerinde yaplmas planlanan çal³mada, yakla³k 50'ye yakn

ö§renci biri deney di§eri ise kontrol grubu olmak üzere toplam 2 gruba ayr-

lacaktr. Kontrol grubunda yer alan ö§renciler yazlm mühendisli§i konularn

geleneksel yöntemler olan kitap, sunum vb. araçlar kullanarak çal³acakken de-

ney grubunda bulunan ö§renciler ise bu konular geli³tirilen sanal os ortamnda

deneyimleyeceklerdir. Geli³tirilen sanal os ortamnn ba³arsn anlayabilmek

için ö§rencilere biri çal³madan önce di§eri ise çal³madan sonra olmak üzere

toplam 2 test uygulanacaktr. Testlerden elde edilen sonuçlar istatistiksel yön-

temlerle de§erlendirilip, geli³tirilen sanal os ortamnn yazlm mühendisli§i ile

ilgili konularda ki³ilerin e§itiminde kullanlabilecek faydal bir araç olup olmad§

istatistiksel bir ³ekilde incelenecektir.


Kaynaklar


 1. Aydan, U., Yilmaz, M., Clarke, P.M., O'Connor, R.V.: Teaching iso/iec 12207
    software lifecycle processes: a serious game approach. Computer Standards & In-
    terfaces 54, 129138 (2017)
 2. Baker, A., Navarro, E.O., Van Der Hoek, A.: An experimental card game for te-
    aching software engineering processes. Journal of Systems and Software 75(1-2),
    316 (2005)
 3. Bliss, J.P., Tidwell, P.D., Guest, M.A.: The eectiveness of virtual reality for ad-
    ministering spatial navigation training to reghters. Presence: Teleoperators &
    Virtual Environments 6(1), 7386 (1997)
 4. Bollin, A., Hochmüller, E., Mittermeir, R.T.: Teaching software project ma-
    nagement using simulations. In: Software Engineering Education and Training
    (CSEE&T), 2011 24th IEEE-CS Conference on. pp. 8190. IEEE (2011)
 5. Braude, E.J., Bernstein, M.E.: Software engineering: modern approaches. Wave-
    land Press (2016)
 6. Buckingham, M.: What great managers do. IEEE Engineering Management Review
    33(2), 310 (2005)
 7. Çiikli, B., Güdükbay, U.: Increasing the sense of presence in a simulation environ-
    ment using image generators based on visual attention. Presence 19(6), 557568
    (2010)
 8. Elledge, R., McAleer, S., Thakar, M., Begum, F., Singhota, S., Grew, N.: Use of
    a virtual learning environment for training in maxillofacial emergencies: impact
    on the knowledge and attitudes of sta in accident and emergency departments.
    British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery 54(2), 166169 (2016)
 9. Fang, Y., Teizer, J.: A multi-user virtual 3d training environment to advance colla-
    boration among crane operator and ground personnel in blind lifts. In: Computing
    in Civil and Building Engineering (2014), pp. 20712078 (2014)
10. Güleç, U., Yilmaz, M., Gozcu, M.A.: Futbol hakemlerinin egitimi amaciyla tasarla-
    nan futbol simulasyonunda macin dinamizmini saglayan etmenler. In: UYMS. pp.
    284294 (2016)
11. Gulec, U., Yilmaz, M., Isler, V.: A literature survey: Is it necessary to develop
    a new software development methodology for virtual reality projects? Journal of
    Universal Computer Science 23(8), 725754 (2017)
12. Gulec, U., Yilmaz, M., Isler, V., O'Connor, R.V., Clarke, P.: Adopting virtual
    reality as a medium for software development process education. In: Proceedings
    of the 2018 International Conference on Software and System Process. pp. 7175.
    ACM (2018)
13. Hainey, T., Connolly, T.M., Stanseld, M., Boyle, E.A.: Evaluation of a game
    to teach requirements collection and analysis in software engineering at tertiary
    education level. Computers & Education 56(1), 2135 (2011)
14. Humphrey, W.S.: The software engineering process: denition and scope. ACM
    SIGSOFT Software Engineering Notes 14(4), 8283 (1989)
15. McConnell, S.: Who needs software engineering? IEEE Software 18(1), 5 (2001)
16. Nazligul, M.D., Yilmaz, M., Gulec, U., Gozcu, M.A., O'Connor, R.V., Clarke, P.M.:
    Overcoming public speaking anxiety of software engineers using virtual reality
    exposure therapy. In: European Conference on Software Process Improvement. pp.
    191202. Springer (2017)
17. Parsons, D., Stockdale, R.: Cloud as context: Virtual world learning with open
    wonderland. In: Proceedings of the 9th World Conference on Mobile and Contex-
    tual Learning, Malta. pp. 123130 (2010)
18. Psotka, J.: Immersive training systems: Virtual reality and education and training.
    Instructional science 23(5-6), 405431 (1995)
19. Rodriguez, G., Soria, Á., Campo, M.: Virtual scrum: A teaching aid to introduce
    undergraduate software engineering students to scrum. Computer Applications in
    Engineering Education 23(1), 147156 (2015)
20. Rusu, A., Russell, R., Burns, E., Fabian, A.: Employing software maintenance
    techniques via a tower-defense serious computer game. In: International Conference
    on Technologies for E-Learning and Digital Entertainment. pp. 176184. Springer
    (2011)
21. Salo, O., Abrahamsson, P.: Empirical evaluation of agile software development: The
    controlled case study approach. In: International Conference on Product Focused
    Software Process Improvement. pp. 408423. Springer (2004)
22. Sampaio, A.Z., Martins, O.P.: The application of virtual reality technology in the
    construction of bridge: The cantilever and incremental launching methods. Auto-
    mation in construction 37, 5867 (2014)
23. Weinberg, G.M.: The psychology of computer programming, vol. 932633420. Van
    Nostrand Reinhold New York (1971)
24. Ye, E., Liu, C., Polack-Wahl, J.A.: Enhancing software engineering education using
    teaching aids in 3-d online virtual worlds. In: Frontiers in education conference-
    global engineering: knowledge without borders, opportunities without passports,
    2007. FIE'07. 37th annual. pp. T1E8. IEEE (2007)

</pre>